Bebeklerde uyku sağlığı önemli bir konu olup, hem bebeğin hem de annenin ve babanın şimdi ve ileriki yaşlarda ki sağlığını doğrudan etkiler.

Bebekler öyle hızlı büyürler ki bir yaşına geldiklerinde, fiziksel olarak doğdukları andaki hallerinden ortalama 2 kat ağır ve  % 50 uzundurlar.

Kısa sürede inanılmaz şekilde gelişmiş olurlar. Beyin gelişimleri mucizevi bir hızda ve boyuttadır.

Uyku, bebeklikten ergenliğe kadar yaşanan süreçte özellikle fiziksel büyümede kritik düzeyde önemli bir rol oynar. Çünkü somatotropin adlı büyüme hormonunun %80’i gün içerisinde değil, derin ve uzun gece uykusunda salgılanır.

Beslenme ve diğer birçok faktörle kıyaslandığında büyüme sürecinde “uyku” anahtar elementtir.

Tel Aviv Üniversitesi’nde 6 aylık sağlıklı bebekler üzerinde yapılmış bir çalışma, uykunun büyüme sürecindeki önemini ortaya koyuyor. Araştırma sırasında bebeklerin uykuları izlenmiş ve fiziksel büyüme ölçümleri yapılmış  Sonuç olarak ilk aydan itibaren büyümeyle uyku alışkanlığı arasında gözle görülebilen bir bağlantı olduğu saptanmış.

“Güzel uyursan daha güzel büyürsün ve daha güçlü olursun” sözü eski ve geleneksel olduğu kadar çok da doğru bir yetişkin söylemidir.

Kısacası böylesi kıymetli ve hızlı bir büyüme evresi sırasında bebeklerde uyku sağlığı, fiziksel ve beyinsel gelişimi açısından çok önemli…

Çünkü beyindeki hipofiz bezinden salgılanan mucize büyüme hormonun ortaya çıkması için derin bir uyku gereklidir.

Bebeklerin diğer memelilerin yavrularına göre doğduğunda beyinlerinin az gelişmiş olması ve yine diğer memelilerin yetişkin boyutlarına ulaşma süresine göre çok daha uzun bir sağlıklı gelişim süresine ihtiyaç duyuyor olması uyku konusuna odaklanmamız açısından artı bir sebeptir.

Antropolojik çalışmalar memelilerin ortalama %60 ile %90’lık bir beyin gelişim oranıyla dünyaya geldiklerini gösteriyor. Oysa insanlarda durum oldukça farklı. Bebekler yaklaşık %25’lik bir beyin gelişimiyle doğuyorlar. Doğduktan sonra büyümek için daha uzun yolları var, dolayısıyla daha fazla da uykuya…

Büyüme hormonları yüksek oranda uykuda salgılanır.

Vücut uyku sırasında, özellikle de karanlıkta, gece 22.00 ile 05.00 saatleri arasında melatonin hormonu salgılar. Buna bağlı olarak stres hormonu kortizolde düşüş, büyümeyi destekleyen hormonlarda artış görülür. Bu yüzden uyku sadece bir dinlenme evresi değil, organların dengelenmesi, vücudun en iyi şekilde ertesi güne hazırlanması ve gelişmesi sürecidir.

Konuyla ilgili yapılan bilimsel araştırmalar, birkaç günlük hafif uyku kısıtlamalarının bile kişinin bilişsel ve fiziksel performansında, genel üretkenliğinde ve sağlığında bozulmalara yol açtığını gösteriyor.

Bir araştırmada,  bir grup çocuğun uyku süresi 4’er saat kısıtlanıyor . Kısıtlı uykudan sonra yapılan beyin aktiviteleri ölçümlerinden elde edilen sonuçlar oldukça endişe verici…

5-12 yaş aralığındaki çocuklarda oluşan iki grup için farklı uyuma saatleri belirlenmiş. Bir grup çocuk saat 9:00’da yatağa giderken diğer grubun daha geç saatte uyumalarına izin verilmiş.

Her iki grup sabah aynı saatte uyandırılmış. Beynin arka ve yan bölgeleriyle alakalı olan, planlı hareket becerisi, uzaysal mekânsal algılama düzeyi ile dikkatin, uyku kısıtlamasından olumsuz etkilendiği görülmüş.

Yine beynin yeni bağlantılar kurma özelliği anlamına gelen, gelişimini ve uyaranlara adapte olmasını sağlayan nöroplastisite özelliğinin de olumsuz etkilendiğini ortaya koyan önemli veriler saptanmış.

Uzun dönem ihtiyacından az uyuyan çocuklar hakkında daha çok endişelenmemiz aslında hiç de yersiz değil…

Bebekler iyi uyumadıklarında günlük hayatlarında karşılarına çıkan stres kaynaklarıyla başa çıkmakta zorlanırlar. Hemen her gün yaşadıkları yenilik ve değişimlere hazırlıklı olmaları ancak iyi bir gece uykusuyla mümkün olabilir.

Yetersiz uykunun bebeklerde uyku sağlığına olumsuz etkilerini, bebeklerin günlük aktivitelere verdikleri tepkilerden kolayca anlayabiliriz.

Bebeklerde uyku sağlığı, merkezi sinir sistemi başta olmak üzere tüm beden sistemlerinin güne yenilenmiş ve iyi işler halde başlamasını sağlar.

Uyku sırasında, ayrı bir bilişsel süreç de yaşanır. Beyin bu sırada gün boyunca yaşadığı deneyimleri sınıflandırır, ilişkilendirir ve geçmiş deneyimlerle bağlantılar kurarak güncellemeler yapar, veri depolar.

0-3 yaş dönemi, zihinsel gelişim açısından son derece önemli ve geri dönüşü olmayan bir dönem. Beyin bu yıllarda gelişiminin %80’ini tamamlıyor ve büyüklüğü neredeyse bir yetişkinin beyni büyüklüğüne ulaşıyor.

Bu yüzden, özellikle 0-3 yaş arasında yeterli ve sağlıklı bir uyku düzeni kurulmalıdır.

Öğrenen, oynayan, çevreye ilgi gösteren, gözlemleyen, dikkat düzeyi yüksek bebekler, belirli saat aralıklarındaki uyku ihtiyaçlarını yeterli düzeyde giderebilen ve kesintisiz uyumayı başarabilen bebeklerdir.

İçinde bulunduğumuz kültürde, uyku pek çok zaman beslenmenin arkasında yer alıyor.

Uykuyu, genelde ikinci plana atıyoruz ama bir kez daha hatırlatmak isterim ki, uyku problemi olan bebeklerde beslenme sorunu ya vardır ya da zaman içerisinde oluşacaktır.

Bir bebeğin iştahının artması, annesinden doğru beslenmesiyle ve iyi uyku uyumasıyla doğru orantılıdır. Dinlenmiş bebekler iyi beslenirler ve keyifli yerler.

Bebeklerde uyku sağlığı konusunun kritik önemine belki inanmıyorsunuz ama uyku beslenmekle aynı derecede önemlidir.

Üstelik, emzirme ve beslenme konusunda yaşanan birçok problemler uyku eğitiminin olumlu etkisiyle giderilir. Yüksek oranda görülen meme bağımlılığı sorunu da, emzirmeyi kesmeden, sağlıklı bir emzirmenin devam etmesini sağlayacak şekilde, yine ağlatmadan uyku eğitimi sürecinde çözülür.