Uykunun her yaşta çocukların büyüme ve gelişiminde önemli etkisinin olduğu bilinmektedir. Araştırmalara göre, yeterli uyku düzenini sağlayamamış çocuklar ruhsal, bilişsel ve sosyal becerilerinde zorlanmalar yaşamaktadır. Tıpkı yetersiz uyku gibi, aşırı uykululuk halinin de çocuklarda öğrenme güçlükleri ile bağlantılı olduğu belirtilmektedir.

Çocuklarının okula gitmek için sabah daha kolay kalkabilmesi veya uzmanlar tarafından belirlenen yaşı gereği ihtiyacı olan uyku süresini tamamlayabilmesi için her akşam çocuk ile ebeveyn arasında uyku saati hakkında pazarlıklar, ödül-ceza veya inatlaşmalar yaşanabiliyor.

Okul Çağındaki Çocuklarda Uyku Eğitiminde Baskıcı Olmayın…

Uyku eğitimlerinde en masum görünen uyku saatlerine müdehale “Ben senin ihtiyacını senden daha iyi bilirim, senin bana ihtiyacını anlatmak için çabalamana gerek yok” mesajını verebiliyor. Bu müdahale sonucunda çocuk kendi ihtiyaçlarını ifade etse bile bunların görmezden gelindiğini öğrenir, anlaşılmadığını hisseder, bu da direnç geliştirir. Çocukların ilk günden itibaren kendini ifade etme becerilerini ve bağımsızlıklarını desteklemeliyiz. Sıkıldığında, bir ihtiyacı olduğunda veya uykusu geldiğinde çocuk bu istediğinin görüleceğini bilmeli ve kendini ifade edebilmedir. Sorunlar direnç geliştirmeden, pozitif ebeveynlik yaklaşımı ile daha sağlıklı şekilde olumlu bir sonuca varır.

Okul çağındaki çocuklarda uyku eğitimi ile düzeni kazandırmak için ebeveynler belirleyici ve yönlendirici bir tavır içinde olabilirler. Buradaki ‘yönlendirme’ sert bir disiplin değil, ikna edici, bilgilendirici, anlaşılır, yumuşak ve sakin bir dil ile yapılmalıdır. Sert bir şekilde yapıldığı zaman, çocuklarda strese yol açabilir ve çocuklar stres nedeniyle de uyuya dalma veya uykuyu sürdürmede zorluk yaşayabilirler. 

Okula Giden Çocuk Kaç Saat Uyumalıdır?

Araştırmalara göre, 7-12 yaş arası çocukların 10–11 saat, 13-18 yaş arası çocukların ise yaklaşık 8-9 saat uykuya ihtiyaçları vardır. Fakat unutulmamalıdır ki her çocuk özeldir, içinde bulunduğu koşullar, duygu durumunu ve gelişimsel özelliklerini göre, ihtiyaçları değişebilir. Örneğin, 6.sınıfa giden bir öğrenci normalde 10 saatten daha az uyuyorsa uyku yoksunluğunun olumsuz etkilerini yaşaması beklenmektedir. Fakat yaş grubuna göre daha az uyumasına rağmen gün içerisinde verimli olabiliyor, uykusuzluktan kaynaklı herhangi bir olumsuzluk yaşamıyor ise gece erken yatma konusunda bir baskı yapılmamalıdır. Böyle bir baskı ters tepebilir ve anlaşmazlıklara yol açabilir.

Küçük İpuçları:

-Uyku saatleri konusunda ailenin kararlı ve tutarlı olması ve çocuklara uygun sınırlar koyması, mümkün olduğunca aynı saatlerde yatmasını sağlayıp aynı saatlerde uyandırmak faydalıdır. Haftasonuları veya tatillerde bu saatlerin bir anda aşırı değişmemesi tavsiye edilir.

-Uykudan önce sakin ve aile ile beraberce zaman geçirilebilecek etkinlikler, uyku ritüeli (Bunun için dişlerin fırçalanması, pijamaların giyilmesi, kucaklaşma gibi davranışlarla bir uyku öncesi ritüeli oluşturulabilir. gibi) düzenlenmesi destekleyicidir.

-Yatağa aşırı tok veya aç olarak yatırılmaması, uykudan önce belki bir içecek verilmesi uygundur.

-Gece uyarıcı özelliği olan besinlerden uzak tutulması (kafeinli içecekler, şekerli tüm gıdalar, meyveler, çikolata),

-Odasının normal düzeyde karanlık olmasına, ortamın nem ve ısısının yeterli olmasına, odanın havalandırılmasına özen gösterilmesi uygundur.

-Yatakta uykunun dışında bir şey yapılmaması, çocuğun yatağa yattığı zaman uyuması gerektiğini anlamasının sağlanması tavsiye edilir. Bu sayede ilerleyen zamanlarda uykusu olmadığı zamanlarda bile yatağa yatırıldığında içgüdüsel bir uyku hissi verecektir.

-Çocuklar uyku düzeni üzerinde yapılan araştırmanın sonuçlarına bakıldığında, odasında televizyon ve diğer teknolojik aletler bulunan çocukların daha çok uyku sorunu yaşadığı saptanmıştır. Çocuğunuzun odasında televizyon, telefon gibi teknolojik aletlerin olması uykuya geçme sürecini zorlaştırabilir.

-Uykuya geçme bir ceza gibi uygulanmamalıdır. Hepimizin uykuya ihtiyacı olduğu çocuğa anlatılmalıdır.