Uyku Eğitimi metodu olan Ferber Metodu Dr. Richard Ferber tarafından oluşturulmuştur. Ferber metodu, ebeveynin çocuğun tepkisini ve protestosunu göz ardı etme şekli diyebiliriz. Gece uyanan ve ağlayan bebekler için uygulanan yöntemlerden biri olan Ferber metodu bebeğin ağlamasını görmezden geldiği yaklaşımdır. Bu yaklaşımda bebeğin ağlamasına ebeveyn önce kısa bir süre müdahalede bulunmaz, bebeği bir süre yalnız bırakır. Daha sonra ebeveynin müdahalede bulunma ve bebeği yalnız bırakma süresi gitgide uzar ve son olarak ebeveyn ağlamaya hiç tepki vermeyerek görmezden gelir. Bebeğin kendi kendine ağlayarak uykuya dalması beklenir.

Ferber Metodu bebek kaç aylık olduğunda ve nasıl uygulanır?

Ferber, bebek gece uyanıp ağladığı zaman ebeveynlerin bebeği rahat hissettirmek için hemen tepki verip onu rahatlatmaya çalışmasının doğru olmadığını belirtmiştir. Ferber Metodu bebeğin kendi kendine nasıl uyuması gerektiğini öğretmez. Bebek basitçe ebeveyni tarafından reddedilir. Ferber Metodu işlerlik kazandıkça çocuk kimseden yardım gelmeyeceğini öğrenir.

4 aylık bebeklerde uyku eğitimi için uygulanabildiği söylenir, ama çoğu bebek bu dönemlerde gece beslenmeye ihtiyaç duyduğundan 6 aydan önce uyku eğitimi önerilmemektedir. Bu nedenle Ferber metodu gece emzirmelerinden de bahsetmiştir. Ferber metoduna göre bebekler 3 aylık olduktan sonra gece emzirmelerine ihtiyaç duymamaktadır ve bu sebeple anneleri gece emzirmesi ile ilgili uyarmıştır. Annelerin, 3 aydan büyük bebeklerini gece boyunca 1 veya 2 kere 1-2 dakikadan uzun süre emzirmesi durumunda, bebeğin ihtiyacından fazla süt aldığından şüphelenmeleri gerektiğini vurgulamıştır. Ancak gece emzirmelerinin engellemesi ile potansiyel problemler ortaya çıkabilmektedir. Bu problemlerden birkaçı ise annenin süt üretimini etkilenmesi, göğüs ağrılarının artması ve sütünün erken kesilmesi olarak sayılabilir.

Bebek Ferber Metodu ile yatağında yalnız bırakılarak, korku şartlanmış refleksini oluştururlar. Bebek uyku saati ile korku duygusunu ilişkilendirir ve korkuyu öğrenir. Ferber metodu bebeğin ebeveyn yumuşaklığı olmadan uyumasını sağlamaktır. Bu nedenle uyku problemine yol açan asıl problemlere (gece kabusu, gün içindeki bebekte oluşan stresi, medikal sebebi) çözüm getirmemektedir.

Ferber’e göre bebeğe her istediğini vermek, hiçbir zaman hayır dememek, bebeği şımartmaktır. Ayrıca biraz fazla ağlamanın bebeğe zarar vermeyeceğini savunmaktadır. Ancak yapılan çalışmalara göre bebeklerde yatışmayan ağlama, bebeklerde fizyolojik stres (soğuk algınlığı, kan basıncında artma, kortizol düzeyinde artma) yaratmaktadır. Ferber metodu ile yapılan uyku eğitiminin, yıllar sonra bebeklerin davranışlarını ve tutumlarını – özellikle ebeveynlerine ve diğer insanlara güveni konusunda – nasıl etkilediğine dair bir bilgi veya herhangi bir zararı olup olmadığına dair maalesef yeterli araştırma yürütülmemiştir.

Ferber metodu uygulanan bebeklerde “Öğrenilmiş Çaresizlik” gerçekleşir. Öğrenilmiş çaresizlik, beynin stres düzeyiyle ilişki olan kısmı bozar ve bebekte ileriki yaşlarda depresyon ve kaygı bozukluklarına yol açabilir.  Bu metod ile bebekler zaman ilerledikçe durumu değiştireceğini kabul edip, duruma boyun eğmeyi öğrenir.

Son olarak, bu metoda dayalı uyku eğitimi sonucunda bebek uzun süreli zarar gördüğüne dair pek çok psikoloji alanı bilgisi mevcuttur. Bu metot talep kar bir bebeği pasif hale dönüştürebilir. Başarılı bir şekilde bebeğin uyuması sağlanmış olsa da bu pasiflik, ağlama ya da gece uyanma problemlerinden çok daha ciddi problemlere zemin hazırlar. Bebek yardıma ihtiyacı olduğu zaman ağlasa bile ebeveynin kendisine cevap vermeyeceğine inanmaya başlayabilir. Bu durumda da sonrasında bebek ihtiyacı olduğunda ağlamayabilir. Böylelikle ebeveyn bebeğin ihtiyacını anlamama ve bebeğinin ihtiyacını zamanında karşılamama tehlikesi doğar. Bu durum Ferber metodu ile uyku eğitimi alan pek çok vakada gözlenmiştir.

Unutmayın ki, bebeğinizin konuşamaz, beşiğinde hapsedilmiş hissettiği zaman size ulaşamaz. Ağlamak, bebeğinizin yardım istediğine dair size verebileceği tek sinyaldir. Ağlamayı göz ardı etmek çocuğun ihtiyacını göz ardı etmektir.

Norma Nasi Şebi

norma@uykuegitimi.com